Het belang van bewegen voor gezondheid en arbeidsprestatie
Nederland kenmerkt zich, net als andere geïndustrialiseerde landen, door een grote mate van bewegingsarmoede. Ongeveer 54% van de volwassenen in Nederland beweegt onvoldoende. Het percentage sendentaire werknemers komt hiermee overeen. Als maatstaf voor bewegingsarmoede wordt de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) gehanteerd. Deze gaat voor volwassenen uit van 30 minuten matig intensief bewegen gedurende tenminste vijf dagen per week of een equivalent van 10.000 stappen per dag.
Te weinig bewegen heeft een negatieve invloed op het lichaamsgewicht, het vetpercentage, de cholesterolratio, de glucosetolerantie, de insulinegevoeligheid, de botdichtheid, de bloeddruk en de fysieke belastbaarheid. Deze risicofactoren bevorderen het ontstaan van hart- en vaatziekten, cerebrovasculaire aandoeningen, bepaalde vormen van kanker, angst en depressie, diabetes mellitus type II en osteoporose. Lichamelijke inactiviteit is bovendien één van de belangrijkste onafhankelijke determinanten van vroegtijdig overlijden.
In de werksituatie is aangetoond dat bewegingsarmoede van werknemers niet alleen leidt tot een verhoogd risico op ziekten en aandoeningen, een verhoogde risico op arbeidsverzuim en arbeidsongeschiktheid, maar ook tot een verlaging van de arbeidsproductiviteit. Het effect van bewegen is eerder meetbaar op de (arbeidsgerelateerde) cognitieve functies, productiviteit en plezier in het werk, maar uiteindelijk ook te merken in ziekteverzuim en uitval.

De COACH methode
Het stimuleren van lichamelijke activiteiten bij werknemers met bewegingsarmoede is een taai probleem. Zo overschatten werknemers hun lichamelijk activiteitenpatroon omdat ze een vertekend beeld hebben van hun beweeggedrag. Daarnaast is gedrags-verandering moeizaam te realiseren, omdat de meeste werknemers die te weinig bewegen in geringe mate intrinsiek gemotiveerd zijn. Tot slot vraagt het realiseren van de NGGB om instrumenten om beweeggedrag van werknemers te monitoren, zodat feedback mogelijk is ter ondersteuning van gedragsverandering.
In Nederland worden inmiddels verschillende soorten bewegingsstimuleringsprojecten in bedrijven en instellingen uitgevoerd. Hierbij kunnen drie typen bewegingsstimulerings-projecten worden onderscheiden. Alleerst projecten waarin lichamelijke actvitiveit in combinatie met voedingsgedrag worden beïnvloed (Foodsteps, Alive@work en NRG in Balans). In de tweede plaats is er een aantal voorlichtings- en adviesmodules over gezond leven voor werknemers ontwikkeld (Bedrijf in Beweging, Duurzaam Bewegen en Zerofriction II). Tenslotte zijn er specifieke bewegingsstimuleringsprojecten zoals lunchwandelen en een aantal werkfietsprojecten.
Een aantoonbaar effectief leefstijlprogramma is de COACH methode. De ervaring met bewegingsstimulering leert dat het uitvoeren van leefstijlactiviteiten, zoals wandelen en fietsen, effectief is in het bestrijden van bewegingsarmoede. Door deze activiteiten te monitoren met een stappenteller krijgen deelnemers feedback op hun beweeggedrag en zijn ze daardoor in staat om hun beweeggedrag blijvend te veranderen. De COACH methode begeleidt het stimuleren van lichamelijke activiteit met behulp van individuele ‘Exercise Counseling’ gesprekken.

Doelstelling
Het COACH project voor werknemers beoogt de volgende doelstelling te realiseren:
het stimuleren van lichamelijk activiteit van sedentaire werknemers. Het project richt zich op alle werknemers die te weinig bewegen volgens de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NGGB). Vertaald in aantal stappen komt dit neer op 10.000 stappen per dag. Dit aantal dagelijkse stappen geldt als criterium om de gezondheid te onderhouden.

Plan van aanpak
De COACH methode is een innovatieve manier om werknemers te stimuleren om in het dagelijks leven meer te gaan bewegen. Het innovatieve karakter komt met name tot uitdrukking in de combinatie van het uitvoeren van lichamelijke activiteiten in het dagelijks leven, de toepassing van ‘Exercise Counseling’ en het gebruik van een stappenteller. De drempel om meer te gaan bewegen wordt hierdoor laag en de kans dat gedragsverandering tot stand komt en beklijft neemt sterk toe. Om de intrinsieke motivatie van werknemers te bevorderen wordt gebruik gemaakt van ‘Exercise Counseling’. Met behulp van ‘Motivational Interviewing’ principes worden werknemers individueel of groepsgewijs begeleid bij gedragsverandering. Door gebruik te maken van een stappenteller kunnen werknemers hun eigen lichamelijk activiteitenpatroon monitoren. De feedback die werknemers hierdoor krijgen is van belang om uit te vinden of de toename van het aantal stappen dat ze willen realiseren, in het dagelijks leven haalbaar is. Door het verkennen van eigen grenzen en het zelf formuleren van beweegdoelen wordt meer rekening gehouden met de eigen behoeften van werknemers waardoor gedragsverandering beter beklijft.
Als bewegingsstimuleringsmethode is de COACH methode voor werknemers opgebouwd uit vier onderdelen, te weten een benaderprotocol, een meetprotocol, een gedragsveran-deringsprotocol en een evaluatieprotocol.